Reisverslag City of Hope - Noord-Ierland - reisberichten

In het Europa Hotel schittert de kerstboom, aan de takken hangen gouden ballen. Gasten uit Duitsland, Japan, Denemarken of China lopen in de hal rond, het ruikt naar dennennaalden en glasreinigers. Het restaurant heeft het erg druk, acht vrouwen giechelen aan tafel, iedereen is ouder dan zeventig, ze dragen pumps en paillettenjurken, ze kletsen en drinken mousserende wijn. Hun witte haar is in krullen gedraaid, een serveerster serveert Ierse weiden.
Het viersterrenhotel in het midden van Belfast is populair bij journalisten en buitenlandse bezoekers. De Clintons boekten een paar jaar geleden 110 van de 272 kamers en de Noord-Ieren vieren hier hun bruiloften. Het Europa Hotel is ook het meest gebombardeerde hotel van West-Europa. IRA-explosieven gingen drieëndertig keer omhoog. Het hotel staat nog overeind.

Billy wacht in de foyer. Hij is halverwege de vijftig, werkt als gids en rijdt toeristen in zijn zwarte taxi door de hoofdstad van Noord-Ierland.
'Belfast heeft veel te bieden', onthult hij, 'we hebben misschien wel de mooiste pub van het hele eiland, dan eersteklas restaurants en musea.'
Het toerisme trekt de laatste tijd aan. Ook vanwege de cultserie Game of Thrones. Verschillende scènes zijn gefilmd in en rond Belfast.
We rijden door de stad, de zon schijnt naar beneden vanuit een blauwe lucht. Voordat de Queen's University twee dozijn docenten protesteren. Ze houden posters op en eisen een beter loon. Alles lijkt vredig. Vier decennia geleden was het anders. In die tijd werden er schoten afgevuurd, handgranaten ontploft, hekken geplaatst, getto's gecreëerd waarin protestanten of katholieken tot op de dag van vandaag vrijwel uitsluitend leven.
Het conflict in Noord-Ierland en straatgevechten zijn hier gewoon zo problemen aangewezen. De problemen bepaalden het dagelijkse leven van de Noord-Ieren in de jaren '70, '80 en begin jaren '90, en de herinnering aan lijden is diep.
'Vraag een Noord-Ier nooit of hij protestant of katholiek is', lacht Billy, maar zijn lach klinkt ernstig. Hij onthult zijn denominatie niet.
De muren passeren het taxiraam en scheiden Belfast. Verfraaid op hen muurschilderingen, indrukwekkende muurschilderingen die vertellen over oorlog en heldendom en het stadsbeeld van Belfast vormen.

Tot op heden hebben twee groepen het tegen elkaar gehad: de Engelse en Schotse unionistische protestanten en de overwegend Ierse nationalistische katholieken. De strijd heeft weinig met religie te maken. Het gaat eerder om identiteit.
De geschiedenis van problemen gaat terug tot de middeleeuwen. Rond 1200 hadden de Anglo-Normandiërs een groot deel van het Ierse eiland veroverd. Maar de eigenlijke annexatie begon in de 16e eeuw, toen Hendrik VIII de Reformatie in Ierland probeerde te verankeren. Om het verzet van de katholieke bevolking te breken, werden de eerste Engelse protestanten aan het begin van de 17e eeuw naar Noord-Ierland verplaatst, waar ze het land van de katholieke Ieren bezetten. Toen Ierland in 1922 onafhankelijk werd, bleef het protestantse Noord-Ierland onderdeel van het Verenigd Koninkrijk.
Vanaf eind jaren zestig escaleerde het geweld. Tijdens de problemen hoog, 3600 mensen stierven. Het is nu stil. Het vredesakkoord tussen de twee partijen, het zogenaamde Goede Vrijdagakkoord, is nu 22 jaar oud.
Bij de Vredesmuur Billy stopt zijn taxi. De muur scheidt de woonwijken van de pro-Ierse republikeinen en pro-Britse vakbondsleden. Muurschilderingen de conflicten van deze wereld vertonen zich op de muren; in Palestina, in de Spaanse regio Catalonië, in Koerdistan, in Jemen, en natuurlijk hier in Noord-Ierland. Enkele meters verder schreven talloze mensen hun wensen met viltstiften op de muur. Liefde, vrede en vrijheid in verschillende talen.

Tegenover het zo vaak gebombardeerde Europa Hotel was er echter een plek in Belfast waar alle haat er niet toe deed. De Crown Liquor Saloon opende zijn deuren in 1880 en voorziet sindsdien de dorstigen van jenever en bier. Zelfs toen protestanten en katholieken hun hoofd op straat sloegen, was er unanimiteit in de kroeg. De politiek bleef buiten en de vijanden dronken samen. Dat kan te maken hebben met de kwaliteit van de jenever of het mooie interieur. Donker hout, sierlijke ramen – dat Crown is een droom, ook al waren vrouwen hier voorheen ongewenst.

Twee kilometer verder Crumlin Road Gaol het goede humeur was beperkt. Gaol is de Britse naam voor het woord "gevangenis". Dieven, feministen, kindermoordenaars en later IRA-strijders dienen hier sinds 1846 hun gevangenisstraffen. Sommigen kregen net klappen, de galg wachtte op andere gevangenen. Zeventien mannen stierven aan het touw, de laatste in 1961.
'In de Victoriaanse tijd was de dag van executie een feestdag', legt Harry uit, 'hij was dronken en draaide zich om. Daarom wordt het de dag erna genoemd Kater. «
Of Harry goed zwaait, blijft onzeker omdat Harry grijnst. Zijn vader was in de jaren zeventig een gevangene. Voorarrest van anderhalf jaar. Harry was toen tien jaar oud. Hij bezocht zijn vader zo vaak hij kon. Tegenwoordig leidt hij toeristen door de muren.
'Iedereen in Belfast kent iemand die is vermoord, gewond of gedetineerd. Het was normaal ', zegt hij en streelde zijn baard.

De grootste toeristische attractie van Belfast is niet de gevangenis, dat is het Titanic Quarter op de voormalige locatie van de scheepswerf Harland & Wolff, die inmiddels faillissement heeft moeten aanvragen. De buurt is vernoemd naar de RMS Titanic, die 111 jaar geleden in Belfast werd geslagen. 'Ze reed hier nog steeds', bespotten de Belfasters. Het einde is bekend. De bezoeker kan nog steeds zien waar het ooit grootste schip ter wereld is gelegd en waar het naar Southampton is vertrokken. Vooral het enorme museum is de moeite waard. Negen interactieve galerijen vertellen het verhaal van Titanic – van constructie tot ondergang. In de laatste kamer trekt het wrak als video-installatie onder de voeten van de bezoeker vandaan. Een magisch moment.

Belfast is opwindend, u kunt van Belfast houden. Er zijn Samson en Goliath – de twee gigantische kranen van Harland & Wolff die uit de mist pellen. Er zijn de rode bakstenen huizen en daar is het Cathedral Quarter met zijn bars en kathedraal. Dan zijn er de kleine winkeltjes die alleen lokale ingrediënten gebruiken om te koken, bakken en persen. De vele pubs met grappige namen als "Dirty Onion", "Thirsty Goat" of "Very Ugly", en natuurlijk is er de muziek van Van Morrison.
Toch is Belfast nog steeds verdeeld. Maar het probeert de wonden te genezen. Met kunst, cultuur, toerisme en de hoop dat het daadwerkelijk weer samen kan groeien. Hoewel nationaliteit en identiteit minder belangrijk zijn geworden, vergroot de Brexit oude hiaten. Het valt nog te bezien hoe de Noord-Ieren met de situatie zullen omgaan.

Terug in het Europa Hotel. Drie priesters klimmen de lift in. Ze hebben poeder op hun wangen, kerstmutsen op hun hoofd en Hawaiiaanse kettingen.
'Het lijkt je nu een beetje vreemd', zegt pater Eugene. Ik lach. De priesters zijn wereldberoemd, hun klassieke albums staan regelmatig bovenaan de hitlijsten. Ze waren vanavond te zien in het Europa Hotel.
'Zijn jullie echt echte priesters?', Vraag ik als de drie uitstappen.
'Natuurlijk', grijnst pater Eugene, 'vrolijk kerstfeest!'